- Erakunde horiek Espainia salatu dute Europako Batzordean, 2020ko birziklatze-helburuak ez betetzeagatik, eta Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioari ohartarazi diote Ecoembesen kontabilitateari buruzko zalantzak agerian uzten dituen ikerketa bat dela eta, bereziki, berreskuratutako ontziei eta, oro har, birziklatze-kopuruei buruz.
- Erakundeek premiazko bilera eskatu diete ministerioko arduradunei ebidentzia horiek sakon aztertzeko.
- Hondakinei buruzko Legean eta Ontziei buruzko Errege Dekretuan jasotako neurri asko garatzeke daude, helburuen betetze-mailaren arabera; bereziki, erabilera bakarreko eta berrerabil daitezkeen edari-ontzietarako gordailu-sistema bat abian jartzea.
Maiatzaren 17an Birziklatzearen Munduko Eguna ospatuko da eta mezuek berriro ere herritarrek hondakinen bereizketan duten rol garrantzitsua eta enpresa arduradunen iraunkortasunarekiko konpromisoa izango dituzte hizpide. Baina gero eta ebidentzia gehiagok erakusten dute birziklatzearen errealitatea iritzi publikoari zabaltzen zaiona baino askoz ere eskasagoa dela, eta ohartarazita, Espainiako Estatuko lurralde gehienak ordezkatzen dituzten gizarte zibileko hogei erakundek baino gehiagok, tartean Ekologistak Martxan taldeak, gutun bat aurkeztu diete Teresa Ribera Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako presidenteorde eta ministroari, Hugo Moran Ingurumeneko estatu-idazkariari eta Marta Gómez Palenque Ingurumen Kalitate eta Ebaluazioko zuzendariari.
Gehienak duela pare bat hilabete Espainiako Erresumaren aurka Europako Batzordearen aurrean salaketa jarri zuten erakundeak dira, 2020an % 50 birziklatzeko eta berrerabiltzeko prestatzeko helburua ez betetzeagatik. Orain, gutun honen bidez, bilera bat eskatu dute Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioko arduradunekin, Investigate Europe kazetari europarrek egindako eta InfoLibrek Espainian argitaratutako hainbat artikulutatik ateratzen diren ondorio larrien aurrean. Ikerketaren ardatza Espainiako hondakinen kudeaketa da, eta zalantza handiak sortzen ditu bilketa bereiziaren eta birziklatzearen zifren egiazkotasunari buruz.
Artikulu horietan erakusten denez, Ecoembesek, elikadura- eta edari-enpresen eta supermerkatuen ordezkariak, duela urte batzuetatik sustatutako Reciclos sistema erraz manipula daiteke, botila edo lata bat nahi adina aldiz eskaneatu daitekeelako, eta ontzi hori bera dozenaka, ehunka edo milaka aldiz bereiz berreskuratutzat kontabiliza daitekeelako.
Ecoembesek dio plastikozko botilen gaikako bilketa % 18,4 handitzen dela Birziklapena duten udalerrietan, eta, sistema horren funtzionamenduan kontrolik eta zorroztasunik ez dagoenez, berriro zalantzan jartzen dugu haien datuen egiazkotasuna, ez bakarrik Birziklapenei dagokienez, baita ontzien hondakinei buruzko kontabilitate osoari dagokionez ere, erakundeek beren gutunetan salatu dutenez.
Bereiz biltzeko eta birziklatzeko datuak egiazkoak izateak garrantzi handia du; izan ere, hondakinei buruzko araudi berrietan jasotako hainbat neurri helburuak betetzearekin lotuta daude, bereziki kroskoa berriro itzuli ahal izatea ‘erabilera bakarreko eta berrerabil daitezkeen edari-ontzietarako gordailu-sistema baten bidez. Ecoembesen datuei buruzko zalantzak kritikoak dira Ekonomia Zirkularrerako Hondakinei eta Lurzoru Kutsatuei buruzko Legea eta Ontzien eta Ontzien Hondakinei buruzko Errege Dekretua behar bezala garatzeko, bereziki 2023an plastikozko botilen bilketa bereizia neurtzeko helburua modu fidagarrian eta gardenean betetzeko, % 70etik gorakoa izan behar baitu. Erakundeek Ribera ministroari eta ministerioko gainerako kargudunei eskatu diete hori.
Erakundeek, eta horien artean Ekologistak Martxan elkarteak, azpimarratu dute ez dela soilik Birziklapen sistemak edukiontzi horian utzitako ontzien kopurua manipulatzeko eskaintzen duen erraztasuna, baizik eta ikerketan merkatuan jartzen diren ontzien guztizko kopuruari dagokionez dauden irregulartasunetan ere sakontzen dela, eta Ecoembesek aitortu du aitortu gabeko ontziak edo free rider-ak % 15 direla. Ecoembesek bildutako ontzien ehunekoa manipulatzeak, beraz, izendatzaileari, hau da, merkatuan jarritako ontziei eragiteaz gain, zenbakitzaileari ere eragiten dio. Eta zentzu horretan, beste adibide bat da edukiontzi urdin eta horietan bildutako ontzi komertzialak etxeko ontzi gisa oker kontabilizatzen direla.Agerian utzitako irregulartasunen larritasunaren eta garrantziaren aurrean, erakundeak premiaz erreakzionatzea espero dute ministerioaren aldetik, eta indarrean dagoen legeriaren garapen egokia arriskuan jartzen duten praktika guztiak salatzen jarraitzeko konpromisoari eusten diote, bai justiziaren aurrean, bai iritzi publikoaren aurrean, Estatuan hondakinen kudeaketa hobetzeko eta ekonomia zirkular garbi eta errealaren eredu bat abian jartzeko hain beharrezkoa dena.
Erakundeen zerrenda
Acción Clima, Amigos de la Tierra, CEPA, Clean Ocean Project, Ekologistak Martxan, Estratègia Catalana Residu Zero (ECRZ), Eguzki Zaleak, Ekologistak Martxan, Bartzelonako Federació d ‘Associacions de Veïns (FAVB), Federació d’ Ecologistes de Catalunya, GOB Mallorca, Greenpeace, Gurasos, Lurra Nafarroa, Mar de Fábula, Per la Mar Viva, Red Ecofeminista, Retorna, Rezero, Surfrider, Sustrai Erakuntza, Unión Sindical Obrera (USO) eta Verdegaia.
