- EBk apirilaren 23an argitaratu zuen Batzordearen 2024/367 (EB) Erabakia, estatuek edateko urarekin kontaktuan dauden materialetan erabil ditzaketen substantzien zerrenda aurkezten duena.
- Ecologistas en Acción elkarteak substantzia horien artean hainbat kantzerigeno, birprotoxiko, mutageniko eta disruptore endokrino aurkitu ditu, biztanleria osoaren ura modu arriskutsuan kutsa dezaketenak.
- Hodietan edo edateko ura ukitzen duen beste edozein materialetan substantzia arriskutsu horiek erabiltzea zorrotz debekatzeko eskatzen dio erakunde ekologistak Osasun Ministerioari.
Apirilaren 23an, EBk Egunkari Ofizialean argitaratu zuen Batzordearen 2024/367 (EB) BETEARAZPEN ERABAKIA, 2024ko urtarrilaren 23koa, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2020/2184 (EB) Zuzentaraua aplikatzeko xedapenak ezartzen dituena. Xedapen horiek aplikatzeko, abiapuntuko substantzien, konposizioen eta giza kontsumorako urekin kontaktuan dauden material edo produktuak fabrikatzeko baimendutako osagaien zerrenda positibo europarrak ezartzen dira.
Erabakia zuzenean bete behar da Espainiako Estatuan, eta giza kontsumorako urak ukitzen dituzten materialak fabrikatzeko baimentzen diren substantzien zerrenda bat ezartzen du.
Ecologistas en Acción Ekologistak Martxan taldeak baimendutako 2.028 substantzien zerrenda aztertu du, eta, adibide gisa, honako hauek nabarmendu ditu:
- Binil kloruroa (75-01-4), Substantzia Kimikoen Europako Agentziak (aurrerantzean, ECHA) 1A kartzinogeniko gisa sailkatua. Kategoria hori substantziei aplikatzen zaie gizakientzako kartzinogenoa dela dakigunean, gizakiengan egindako proben arabera.
- Formaldehidoa (CAS 50-00-0), ECHAk 1B substantzia kartzinogeniko gisa sailkatua. Kategoria horrek adierazten du gizakientzako kartzinogenoa dela gizakiengan frogak daudelako, eta mutagenikoa 2. Beraz, alterazio genetiko hereditarioak eragin ditzakeela susmatzen da.
- Bis ftalatoa (2-etilhexilo) DEHP (117-81-7), ECHAk 1B kategoriako birprotoxikotzat hartzen duen plastifikatzailea, hau da, giza hozi-zeluletan mutazio hereditarioak eragiten dituena, eta disruptore endokrinoa, hormona-sistemaren funtzionamendua kaltetzen duena.
- Dibutil ftalatoa (84-74-2), ugalketarako toxikoa eta disruptore endokrinoa. Gainera, ECHA ebaluatzen ari da, iraunkortasun- eta biometatze-ezaugarriengatik.
- 2,6.- Tolueno-diozionatoa (91-08-7), ECHAk kartzinogenikoa izatearen susmagarri gisa sailkatua (2. mota), larruazalarekiko sentsibilizatzailea eta arnas sistemarekiko sentsibilizatzailea.
- Fenola (108-95-2), ECHAk 2. mutagenikoa izatearen susmagarri gisa sailkatua.
Ecologistas en Acción, taldearen ustez, ez dago inolako logikarik elikagaiak ukitzen dituzten materialetan inoiz onartuko ez liratekeen substantzia toxikoak, janaria askatu eta kutsatzeko arriskuagatik, urarekin kontaktuan dauden materialetan baimentzea, modu berean kutsa baitezakete.
Koldo Hernández erakunde ekologistaren bozeramaileak adierazi duenez, “Ur osasungarria herritarren eskubidea da, eta osasun publikoaren gaia. Horregatik, Osasun Ministerioari eskatzen diogu zerrenda hori berrikus dezala eta, bere ministro-ahalmena erabiliz, 24/367 Erabakiak argitaratutako substantzia kaltegarriak edateko urarekin kontaktuan dagoen edozein material edo produktutan erabiltzea debeka dezala”.
