- Arartekoak 50.000 biztanletik gorako euskal udalei gomendatzen die ahalik eta azkarren izapidetu eta onar dezatela beren udalerrietan emisio gutxiko eremuak arautzea
- Ekologistak Martxan-ek Arartekoaren gomendioak aztertu ditu. Arartekoarekin hainbat bilera egin ditu ZBEei eta gure hirietako airearen kalitateari buruz
Otsailaren 21ean, Arartekoak gomendio bat eman zuen Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Legea urratzen ari diren EAEko udalentzat; izan ere, lege horrek Emisio Gutxiko Eremuak (EGE) ezartzea eskatzen zuen, 2023a baino lehen, 50.000 biztanletik gorako udal guztientzat. Iazko martxoan, Arartekoak informazioa eskatu zien Bilboko, Gasteizko, Donostiako, Getxoko, Barakaldoko eta Irungo udalei, une hartan Legea urratzen ari baitziren.
Argitara emandako txostenean, udal horiei adierazten zaie “hiri-mugikortasun jasangarriko planak izapidetu eta onar ditzatela, bai eta emisio txikiko eremuen erregulazioa ere, honako gomendio eta iradokizun hauek kontuan hartuta“. Iradokizun horien artean dago HMJP eta EGEak ahalik eta lasterren onartzea, HMJPak klima-aldaketari eta energia-trantsizioari buruz indarrean dagoen legeriara egokitzea.
50.000 biztanletik gorako udalerrien kasuan, Arartekoak gomendatzen du EGEek behar adinako azalera izatea airearen kalitatearen helburuak betetzeko, emisioak murrizteko eta udalerri osoan garraioaren modalitatea aldatzeko, lehen aipatutako printzipioekin bat etorriz, bereziki larrialdi klimatikoarekin. Airearen kalitatearen helburuek erreferentzia gisa izan beharko dituzte Osasunaren Mundu Erakundeak 2021ean airearen kalitateari buruz onartutako jarraibideen gida-balioak eta airearen kalitateari buruzko zuzentarau berriaren aurreikuspenak. Ildo horretan, EGEak ezartzeko epe argiak eta fidagarriak ezartzea eskatzen da, Euskal Autonomia Erkidegoan EGEen erregulazioan izandako atzerapenaren ondoriozko gehiegizko isuri kutsatzaileak konpentsatzeko neurri osagarriak onartzeko iradokizunarekin. Gainera, Arartekoak gomendatzen du EGEek ebaluazioan mugakide duten hiri-eremua sartzea, haien kalitate akustikoa eta airearen kalitatea hobetzeko, eta gaixoengan, adinekoengan edo haurrengan eragina izateagatik sentikortasun berezia duten eremuetan emisioak murrizteko baldintza eta neurri zorrotzagoak txertatzeko.
Planei buruzko informazioari dagokionez, Arartekoak gomendatzen du HMJP eta EGEei buruzko informazio publiko guztia eskuratzeko aukera bermatzea, bai eta informazio horren publizitatea bultzatzea ere, airearen kalitatearen eta kalitate akustikoaren helburuak betetzen direla etengabe monitorizatzeko eta jarraitzeko sistemari buruz eskuragarri dauden datuak aktiboki argitaratuz. Ildo horretan, Arartekoak gomendatzen du aktiboki sustatzea interesdunek parte hartzeko duten eskubidea, HMJPak eta EGEko ordenantzak izapidetzeko prozesu osoan zehar. Eskubide hori prozesu ireki baten bidez bermatu behar da, parte-hartze erreal eta eraginkor batekin partaidetza-prozesuetan, eta erantzun puntual, zehatz, kongruente eta arrazoitu bat emateko betebeharrarekin prozeduraren faseetan igorritako alegazio eta iradokizunei.
Azkenik, Arartekoak Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza, Etxebizitza eta Garraio Sailera jotzen du, HMJPen izapidetzearen barruan 50.000 biztanletik beherako udalerrietan EGEak ezartzea bultzatuko duen erregulazio bat sustatzeko eskatzeko. Adierazi behar da Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Legeak dagoeneko jasotzen duela 20.000 biztanletik gorako udalerrietan emisio txikiko eremuak ezartzeko betebeharra, araututako kutsatzaileen muga-balioak gainditzen direnean.
Euskadiko Emisio Txikiko Eremuak arautzeko proposamena, Arartekoaren dokumentua:
Azterketa osoa hemen:
