Justizia klimatikoa eta energetikoa, akzioa exijitzen dugu
Krisi sakon bat bizitzen ari gara, non, larrialdi klimatikoko egoerari, erregai fosilekiko mendekotasunagatiko prezioen eta ziurgabetasunen etengabeko igoera gehitzen zaion. Gainera, injustizia klimatikoa da arazoaren erantzule gutxien direnek jasaten dituztela ondorio nabarmenenak, eta, horrez gain, injustizia energetikoa ere badago, oligopolioek aparteko onurak izaten baitituzte pertsonak pobretzen ari garen bitartean. Gobernuei exijitzen diegu eredu eraginkor, justu, demokratiko eta berriztagarri bateranzko trantsizio energetikoa bizkortzeko; pertsona ahulenak babesteko eta Nazio Batuen Batzar Nagusiak berriki giza eskubide unibertsal izendatu duen ingurumen garbi eta osasuntsu baterako sarbidea bermatzeko.
“Ekintza klimatikoaren atzerapenak heriotzak esan nahi du.” Hala balioetsi zituen Antonio Guterresek, Nazio Batuetako idazkari nagusiak, Klima Aldaketaren Gobernu Arteko Taldeak (IPCC) klima-krisiaren eraginei buruz egindako txostenaren ondorioak. Larrialdi klimatikoa aurrekaririk gabeko giza eskubideen krisia da. Klima-krisiari behar bezala erantzun ez izanak giza eskubideen urraketak eragiten ditu. Gutxienez 3.600 milioi pertsona bizi dira dagoeneko arrisku klimatiko handiko egoeran, eta emisioen murrizketa, egokitzapena eta justizia klimatikoa dira erantzun posible bakarra. Iberiar penintsulan, aurten bertan, larriki sentitu ditugu klima-aldaketaren eraginak: bero-bolada ikaragarriak, baso-suteak, lehorte kezkagarria eta muturreko beste fenomeno batzuk.
Erregai fosilak etengabe erretzearen eta ekosistemak suntsitzearen bidezko hazkunde mugagabearen ereduak eten egin behar du. Zientziaren arabera, beharrezkoa da berotegi-efektuko gasen murrizketa sakonagoak eta azkarragoak egitea. Izan ere, Espainiako Estatuan murrizketa horiek jaitsi egin beharko lirateke klima-neutraltasunera iritsi arte 2040. urtea baino lehen. Hala ere, Europar Batasuneko emisioei buruzko azken datuek erakusten dute COVIDaren aurretik erregistratutako isurketen goranzko joera berreskuratzen ari dela (Espainian % 5,1 hazi ziren 2021ean aurreko urtearen aldean). Klima Aldaketaren Legea indarrean sartu eta urte eta erdira, neurri politiko asko daude, eta oraindik ez datoz bat IPCCk ezarritako gomendioekin.
Ekin behar dugun ekintza hori gure mugetatik haratago zabaldu behar da, gure lurraldeak Hego Globalaren zati handi batekin duen erantzukizun historikoari eta karbono-zorrari erantzuna emanez. Bidegabekeria nabarmeneko egoera batean, herrialde batzuek klima-aldaketaren ondorio larrienei aurre egin behar diete gaur egun, horren erantzule ez direnean. Aldiz, Ipar Munduko herrialdeek, Espainiak eta Europar Batasuneko gainerako herrialdeek barne, ez dute behar duten finantzazioa ematen, eta, are gehiago, klima-aldaketaren arintzea eta egokitzapena bizkortzeko eta galerei eta kalteei globalki aurre egiteko tresnen garapena geldiarazten dute.
Ukrainako gerrak agerian utzi du erregai fosilen, gatazka geopolitikoen, militarren eta bizitzaren harrapari den sistema ekonomikoaren arteko mendekotasun estua. Horren ondorioak ugaritzen ari dira, eta gora egin dute oinarrizko zerbitzuen prezioek, hala nola elikadurarenak edo energiarako sarbidearenak, funtsezkoak baitira giza ongizaterako. Larrialdi klimatikoari aurre egiteko, aurrera egin behar da elikadura- eta energia-burujabetzerantz. Aldaketa horiek inpaktu positiboak eragingo dituzte planetan, eta, aldi berean, murriztu egiten dute energia fosilekiko dugun mendekotasun kaltegarria. Elikaduran eredu intentsiboak, ibilgailu pribatua eta azpiegitura fosil berriak sustatzea apustu okerrak dira, eta eragin negatibo handiak dituzte gizartean eta ingurumenean, IPCCk gogorarazten duenez. Gasbideak edo birgasifikatzaileak suspertzearen alde egiteak erregai fosilekiko mendekotasuna luzatzen du, eta premiazko energia-trantsiziorako eta egungo eta etorkizuneko belaunaldien giza eskubideak babesteko behar ditugun baliabideak geldiarazten ditu.
Ohartarazpen klimatikoak eta zientifikoak gero eta handiagoak dira, eta ondorioak gero eta katastrofikoagoak, horregatik mobilizatzen gara. Erakunde sinatzaileok COP27an bildutako gobernuei exijitzen diegu ekintza klimatikoa berehala areagotzeko.
Nafarroako Gobernuari eskatzen diogu ekarpen irmoa eta konprometitua egitea planetako pertsona eta komunitate ahulenen egokitzapena finantzatzeko, bere erantzukizun klimatikoarekin koherentea izatea, baita funts gehigarriak ere larrialdi klimatikoaren ondoriozko galerak eta kalteak konpentsatzeko. Gainera, Gobernuak Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Foru Legean dituen helburuak sinestu behar ditu, 2019an egin zuen larrialdi-adierazpena sinestu behar du, eta Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Legearen emisioak murrizteko helburuak lortzeko beharrezkoak diren aurrekontuak, baliabideak eta tresnak jarri behar ditu, jarraibide zientifikoekin eta justizia sozialarekin bat etorriz. Berrikuspen-prozesu hori herritarren, zientzia-erakundeen eta gizarte zibil antolatuaren parte-hartzearekin egin behar da, herritarren batzar batekin, adi bidez. Bertan, etorkizun bizigarri baten babesa eta trantsizio justu bat lehenetsi behar dira, ingurumen- eta gizarte-kolapsora garamatzan hazkunde-eredu bideraezin baten onuren aurrean.
Bada garaia adierazpenetatik, planetatik, proiektuetatik, legeetatik ekintzetara pasatzeko. Nahiko bla, bla, bla izan dugu. Nahikoa da ekintza klimatikoaren eta trantsizio energetikoaren inguruko diskurtso bat egitea eta gertakariekin gezurtatzea, kapital handiarekin bat eginez eta klimari eraso egiten dioten proiektuak bultzatuz, hala nola Mina Muga, AHT, YESA handitzea edo auto elektriko pribatua eta makroproiektuen aurreko permisibitatea.
Bada garaia deklaratutakoa martxan jartzeko eta legeetan eta aurrekontuetan islatzeko: gehien duena eta gehien kutsatzen duena zigortuko duen zerga-sistema klimatikoa, ondo pentsatutako eta ondo gauzatutako mugikortasun-planak, energia berriztagarriak hiri-lurzoruan edo lurzoru urbanizagarrian, zelaia industrializatu gabe; ingurumen-hezkuntzarako baliabideak…
Ezin dugu utzi honaino eraman gaituztenek konponbideak atzeratzen jarrai dezaten, egungo eta etorkizuneko belaunaldientzako etorkizun duina arrisku larrian jarriz. Horregatik guztiagatik, Nafarroako Klimaren aldeko Aliantzak COP27 alternatibo bat antolatu du Iruñean, herritarrak ahalduntzeko jarduerekin. Orain da unea, eta gure garaia da, gizarte osoarena. Horretarako, ia 30 jarduera desberdin antolatu ditugu azaro osoan zehar: tailerrak, hitzaldiak, zinema, eztabaidak, elkarretaratzeak… 20 kolektibo sozial baino gehiagoren parte-hartzearekin, Klimaren aldeko Aliantzan parte hartu ohi dugunez gain, sare eta plataforma desberdinekin. Alternatiba asko daude, aukera asko daude, baina horiekin guztiekin lehenbailehen erreakzionatu behar dugu.
Jarduteko denbora agortzen ari da, eta borroka honetan DENA dugu jokoan, GOBERNUEN GELDITASUNAREN AURREAN, KALEKO ORROA ESKATZEN,
KLIMA EZ ALDATZEA, SISTEMA ALDATZEA!
Antolatzen du: Alianza por el Clima Nafarroa
Acción Clima, Errotxapeako Txirringudariak, Attac Navarra – Nafarroa, EQUO Navarra – Nafarroa, REAS Navarra, ReforestAcción Nafarroa, Greenpeace, Ekologistak Martxan, Fridays For Future Iruña, Teachers for Future Iruña, XR Iruña, Setem Nafarroa, CGT Nafarroa, Oxfam Intermón, Erleak, Suma con Causa, Ingeniería sin fronteras …
Parte hartzen dute
Geltoki, Katakrak, Martes al Sol, Opcions, Carro de Combate, Onddalan Koop, Erleak, Plataforma contra las Macrogranjas de Navarra, OMAL, Azokoop, Sobremesa, Sembrando Futuros, Ekotopaketak, Masacrítica Iruña, Red Navarra contra la Pobreza y la Exclusión Social, Som Energía – Energia Gara, Traperos de Emaús, Goiener, Fiare, Mugarik Gabe Nafarroa, Plataforma por la Soberanía Alimentaria de Navarra, Gerrarik Ez