• Ekologistak Martxan-ek onartezintzat jo du Eusko Jaurlaritzaren gelditasuna, hamarkada batez gai horri buruzko ingurumen-legeria urratu ondoren

• Ozono troposferikoak eragindako kutsadurak 17.000 heriotza goiztiar eragiten ditu urtero Europar Batasunean, horietatik 1.800 Espainian

Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak (Eusko Jaurlaritza) ez die erantzunik eman ozonoak kutsatutako eremurako airearen kalitatea hobetzeko plana egiten sistematikoki ez betetzeagatik egindako erreklamazioei. Hori dela eta, Ekologistak Martxan-ek Arartekoaren esku-hartzea eskatu zuen. Ekainaren 11n, emandako datuak aztertu ondoren, Arartekoaren bulegoak honako ebazpen hau eman zuen:

“Azaldutakoaren arabera, esanbidez eta arrazoituta erantzun diezaiola erreklamazioa aurkeztu duen elkarteak egindako eskaerari. Eskaera horren bidez, lehenbailehen ekin nahi zaio ozonoaren helburu-balioak gainditzeak eragindako eremuan airearen kalitatea hobetzeko plan bat egiteari eta onartzeari, Airearen kalitateari eta atmosfera babesteari buruzko azaroaren 15eko 34/2007 Legearen 16.2.a) artikuluan aurreikusitakoarekin bat etorriz”.

Elkarte ekologistak espero du “Arartekoaren gomendio horretatik abiatuta, Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapen, Jasangarritasun eta Ingurumen Sailak indarrean dagoen araudia betetzea eta pertsonen osasuna eta landareetako kalteak babesteko tresna egokiak garatzea”.

Ekologistak Martxan-ek uste du “onartezina dela Eusko Jaurlaritzak ezer ez egitea, hamarkada batez gai horri buruzko ingurumen-legeria urratu ondoren“, eta dagoeneko eskatu dio Eusko Jaurlaritzari plan espezifiko bat onartzeko, hiru aldiz, azkena 2024an, eta ez du erantzun positiborik jaso.

Ekologistek plan eta protokolo horien garrantzia azpimarratu nahi dute, ozono troposferikoak (ozono txarra deritzona) eragindako kutsadurak 17.000 heriotza goiztiar eragiten baititu urtero Europar Batasunean, horietatik 1.800 Espainian. Laboreen bi herenek eta gure baso eta naturgune gehienek ozono-mailak jasaten dituzte, landaredia kaltetzen dutenak.

Urrunago joan gabe, Euskal Autonomia Erkidegoan, kutsatzaile hori neurtzen duten estazioen ia erdiek OMEren gida gainditu zuten 25 egun baino gehiago erregistratu zituzten 2023an, eta horiek urteko erreferentzia dira (hiru urteko batez bestekoan) hori ebaluatzeko. Erregistrorik okerrenak Valderejon (Barnealdeko arroak), Jaizkibelen (Itsasertza), El Ciegon (Ebroko harana) eta Urkiolan (Kantauriko haranak) izan ziren.

 

Informazio osagarria:

 

• Ozonoaren jatorria trafikoak, industriek eta berogailuek sortutako “aitzindari” izeneko beste kutsatzaile batzuen emisioetan dago. Kutsatzaile aitzindari horiek ozono bihurtzen dira, eguzki-erradiazioa dagoenean.
• Ozono gasak (O3) estratosferan eragin positiboa du (lurrazaletik 10-50 km ingurura), erradiazio ultramoretik babesten baitu. Hala ere, kota txikiagoetan, troposferan (lurrarekin kontaktuan dagoen atmosferaren geruza) agente oxidatzaile indartsu eta oldarkor bihurtzen da.
• Maila handiekiko esposizioak arnasketa-arazoak sortzen ditu giza osasunean (narritadura, hantura, arnasketa-eskasiak, asma), eta hilkortasun goiztiarra areagotzen lagun dezake; landaredia ere kaltetu dezake, laboreen eta basoen hazkundeari eragin diezaioke, landareek CO2 gutxiago xurgatzen dute, ekosistemen egitura alda dezake eta biodibertsitatea murriztu. Gainera, berotegi-efektuko gas bat da, atmosfera berotzen laguntzen duena. Beraz, osasunean eta ekosistemetan duten inpaktu argiaren ondorioz, ingurumen-araudian ere araututa daude ingurumen-aireko O3 mailak.