• AEB, Australia eta Japonia ahalegin guztiak egiten ari dira Ipar globalak metatzen duen zor klimatiko historikoa ez ordaintzeko.
• Ekologistak Martxan taldeak uste du gobernuek jarraibide argiak izan behar dituztela 2025ean aurkeztuko dituzten konpromisoetan helburu sektorialak sartzeko, hala nola, erregai fosilen erauzketa eta kontsumoa desagertzea.
• Gizarte zibileko erakundeek Gazako genozidioa salatu dute eta giza eskubiderik gabeko justizia klimatikorik ez dela egongo adierazi dute.

Ekainaren 13ra arte Bonnen Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Konbentzioaren (SB60) saioen arteko topaketa klimatikoa egiten da. Topaketa hau funtsezkoa da Bakun, Azerbaijanen, aurtengo azaroan egingo den COP29 izeneko goi-bileran akordioak itxi ahal izateko testuak sendotzeko. Azken PATetan gertatu den bezala, aukeratutako herrialdea, eta bereziki goi-bilerako presidentetza, ez dago eztabaidatik kanpo. Azerbaijan erregai fosilak, bereziki gas fosila, ekoizten eta esportatzen dituen herrialdea da. Europar Batasunak Elkar Ulertzeko Memorandum bat sinatu zuen 2027an gas-hornidura bikoizteko. Gas hori Southern Gas Corridor gasbidearen bidez garraiatuko da. Gasbide horren eraikuntza gizarte-eta ingurumen-erakundeek salatu zuten, tokiko komunitateetan eta ingurumenean izan ditzakeen eraginengatik. Egoera horren aurrean, nazioarteko gizarte zibilak berriz ere bateraezintasun-erregimen bat eskatu behar du, interes fosilak negoziazioetatik kanporatzeko.

Gogoan izan behar da, halaber, Azerbaijango gobernuak salaketa ugari jarri zituela giza eskubideen urraketengatik; Amnistia Internazionalaren arabera, 2022an bakarrik bikoiztu ziren arrazoi politikoengatiko espetxeratzeak, eta 230era igo ziren. Gizarte zibileko erakundeek argi dute beren eskaria: “Ez da justizia klimatikorik izango giza eskubiderik gabe”. Bonnetik Bakura, Ecologistas en Acción taldeak salatuko du ankerra dela nazioarteak beste aldera begiratzea edo, are okerrago, Gazan gertatzen ari den genozidioa justifikatzea. Horregatik, erakunde ekologistak su-etena eta lurralde palestinarraren okupazioa amaitzea eskatzen du berriro. Ecologistas en Acción taldeak gogorarazi du irekierako osoko bilkuran modu baketsuan sartu ziren ekintzaileek, munduko gizarte zibil gehien-gehienen elkartasuna erakutsiz herri palestinarraren sufrimenduarekin, oraindik ez dutela berreskuratu Nazio Batuen espaziora sartzeko eskubidea.

Negoziazio horietan jorratzen ari den gairik garrantzitsuena 2025etik 2030era mundu mailako finantzaketa-helburu berri bat zehazteko beharra da. Egungo 100.000 milioiak baino handiagoa izango den helburu berri bat. Baina, konpromisoak betetzetik urrun, badirudi, batez ere, AEB, Australia eta Japonia ahalegin guztiak egiten ari direla Ipar globalak metatzen duen zor klimatiko historikoa ez ordaintzeko. Eztabaida horiek hiru urte lehenago hasi ziren Glasgowko gailurrean, baina oraindik ez dago aurrerapen esanguratsurik. Oztopo asko jartzen ari dira klima-finantzaketari buruzko gaietan akordio bat lortzeko. Iparralde globaleko gobernuak eztabaida guztia prozedurazko gaietan zentratzen saiatzen dira. Urrutira joan gabe, aurkeztutako azken testua gutxi gorabeherako testuetan soilik oinarritzen da, eta, uharteetako estatu txikiek osoko bilkura batean adierazten zuten bezala, atzerapen handia metatzen da duela zenbait urte hitzartutako lan-programa batean. Negoziazioetan blokeo handiena sortzen ari diren gaien artean, funts-hornikuntzan borondatez edo nahi gabe lagundu behar duten herrialdeen kopurua dago. Adierazpen horiek areagotu egiten dute herrialde askoren mesfidantza, maniobra hori Ipar globalaren ahalegin bat baita, erantzukizun historikoa ez onartzeko. Ecologistas en Acción taldeak gogorarazi du norbaiti zerbait eskatzeko lehen urratsa eredu bat emanez hastea dela: “Oso zaila da Ipar Globalari sinesgarritasuna ematea, uste baino lau urte beranduago, urtean agindu ziren 100.000 milioiak hornitu gabe jarraitzen denean”, adierazi du erakundeak.

Iaz, Dubaiko Klimaren Goi Bilera erregai fosilak atzean uzteko akordioarekin itxi zen. Aipamen hori zientziaren adierazpenetatik oso urrun zegoen, Ekologistak Martxan taldeak salatu zuen bezala. Hala ere, akordio horiek eraginkorrak izan daitezen, nazioarteko komunitateak nazio-mailan zehaztutako konpromiso berrien aurkezpenean sartu beharko ditu, 2025ean Brasilen egingo den Belengo goi-bileraren aurretik. Horretarako, gobernuek jarraibide argiak izan beharko lituzkete helburu sektorialak sartzeko, hala nola erregai fosilen erauzketa eta kontsumoa desagertzea, Iparraldea Hego globalera egokitzeko finantzaketa handitzea edo erregai fosiletan oinarritu gabeko garapen alternatiboa ahalbidetuko duten teknologiak eta gaitasunak transferitzea. Horrekin, isuriak murrizteko konpromisoak zaindu eta betearazi ahal izateko lan-plan bat onartu behar da.

Negoziazioen azken aste honetan, Ecologistas en Acción taldeak klima aldaketaren ondorioak jasaten dituen Hegoalde global oso baten eskaeren eta beharren bozgorailu izan nahi du. Betebehar morala da anbizio handiko testuak lortzea, Iparralde globalak munduari zor dizkion ordain historikoen eta zor klimatikoaren zati bati heldu ahal izateko.