Plastikozko botila berrerabilgarriak ez dira erabilera bakarrekoen alternatiba, ezta haurrenak ere, ura legez kanpoko toxikoekin kutsatzen baitute.
Haurren osasuna arriskuan
Ikerketa zientifikoek eta epidemiologikoek jakinarazten dute, datu ukaezinekin, haurrak hainbat substantzia toxikoren eraginpean daudela, hala nola legez kanpoko pestizidak, Espainiako haurren % 60ren gernuan atzemandako diazinona eta higiene-produktuetan garatzeko substantzia toxikoak.
Haurrek toxikoekiko duten esposizioa bereziki larria da, fetuaren bizitzan eta haurtzaroan funtsezko prozesuak gertatzen direlako, bizitza osoan funtzio kognitiboa, metabolismoa eta ugalketa-osasuna bermatzeko.
Horregatik, agintarien betebeharra izan behar da haurren osasuna zaintzea. Baina, zer egiten ari da Europar Batasuna toxikoek eguneroko produktuetan jarrai ez dezaten, hala nola jostailuetan, plastikozko botila berrerabilgarrietan edo arropetan?
Plastikozko botila berrerabilgarrien analisia
Plastikozko botila berrerabilgarriak erabilera bakarreko plastikozko botilen ordezko bakuna dirudite, hormona kutsatzailez josiak eta plastikoak eragindako egungo kutsadura-krisiaren zati handi bat eragiten dutenak. Gainera, haurrek erabiltzeko egokiak dirudite.
Baina ez da horrela.
Izan ere, duela gutxi egindako azterketa baten arabera, haurrek erabiltzeko plastikozko botila berrerabilgarriek ehunka plastifikatzaile toxiko askatzen dituzte uretan, plastikoetan erabiltzea debekatuta dagoen bat barne.
Galarazitako substantzia diisobutilo ftalatoa (DIBP) da, sistema endokrinoan, ugalketan eta fetuaren garapenean eragina izan dezakeen hormona-kutsatzailea. Tegengif Fundazio nederlandarraren azterlanaren arabera, detektatutako ftalato horren kopuruak Europako mugaren azpitik badaude ere, haurren produktuetan duten presentzia «kezkagarria» da.
Ikerketaren beste emaitza kezkagarri bat: botiletatik askatzen diren ehunka substantzien zati handi bat ezin izan da identifikatu ere egin, adituei zer substantzia diren eta zer kalte eragin ditzaketen jakin gabe.
Plastikozko botila berrerabilgarriak, plastiko guztiak bezala, kutxa beltz bihurtu dira.
Higiene-produktuen, jostailuen, botilen edo haurren arroparen plastikozko ftalatoen esposizio konbinatuak arriskuan jartzen du Europako haurren % 17ren osasuna, Europarako Giza Biomonitorizazioaren (HBM4EU) proiektuaren arabera.
Plastikozko botila berrerabilgarrien alternatibak
Kristalezko/beirazko botilak plastikozko botila berrerabilgarrien alternatiba ona dira, ez baitute substantziarik askatzen duten likidoan. Haurrak erabiltzeko arriskutsuak izan daitezke, hautsi egin daitezkeelako, baina pentsa ezazu María Montessoriren arabera ezaugarri hori balia dezakezula haurrak ardura handiagoa izaten ikas dezan eta harengan konfiantza duzula senti dezan.
Montessoriren aholkuetarako ez bazaude, beste aukera on bat altzairu herdoilgaitzezko botilak dira. Hori bai, ziurtatu barrualdea elikagaietarako eta kalitaterako altzairu herdoilgaitza dela.
EBk jardun behar du
Gaur egun, Europar Batasunak batez beste 19 urte behar ditu eguneroko produktuetatik toxiko ezagunak ezabatzeko, eta, aldi berean, propietate ezezagunak dituzten substantzia kimikoak merkaturatzeko aukera ematen du.
Lege-sistema adostasun zientifikoaren atzean dago. Jostailuen segurtasunari buruzko Zuzentarauaren egungo berrikuspenean, disruptore endokrinoak eta substantzia iraunkorrak eta biometagarriak oraindik ez daude ondo araututa, eta ez dira kontuan hartzen haurren osasunean dituzten efektu konbinatuak edo koktel-efektuak.
«Ezinbestekoa da berehalako neurriak hartzea haurrek toxikoekiko duten esposizioa minimizatzeko eta etorkizunean haurren osasuna babesteko», adierazi du Leonardo Trasande doktoreak, NYU Langoneko Ingurumen Arriskuen Ikerketa Zentroko zuzendariak.