- Urriaren 21etik azaroaren 1era, Aniztasun Biologikoari buruzko Hitzarmenaren Alderdien Konferentzia (COP16) egingo da Calin, Kolonbian. Konferentzia horretan, 2022an Kanadan onartutako Kunming-Montreal Biodibertsitatearen Munduko Esparruan adostutakoaren ezarpena eta jarraipena berrikusiko da.
- Dibertsitate Biologikoari buruzko Hitzarmenaren alderdiek beren ekintza-plan nazionalak aurkeztu behar dituzte, COP15ean finkatutako 23 helburuak betetzeko. Orain arte 16 herrialdek soilik aurkeztu dituzte planak, eta horien artean dago Espainia.
- Amigos de la Tierra, Ecologistas en Acción, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF erakundeek Natura Ondarearen eta Biodibertsitatearen Plan Estrategikoa ebaluatu dute. Plan hori hurrengo COP16an aurkeztuko da, eta, ondorioztatu dutenez, askoz apustu sendoagoa egin ezean, ez dira beteko Biodibertsitatearen Munduko Esparruaren nazioarteko helburuak.
- Ingurumen-erakundeen arabera, Natura Ondarearen Plan Estrategikoa hobetu egiten da aurreko planarekin alderatuta, baina ez du beharrezko anbiziorik 2030erako biodibertsitatearen galera geldiarazteko, eta ezinbestekoa da zabaltzea.
Espainiako Natura Ondarearen eta Biodibertsitatearen Plan Estrategikoa (PEPNyB) 2023ko urtarrilaren 31n argitaratu zen, eta Espainia izan zen biodibertsitatearen galerari aurre egiteko eta 2030erako Biodibertsitatearen Munduko Esparrua betetzeko estrategia aurkeztu zuen lehen herrialdeetako bat.
Bost erakunde ekologista nagusiek – Lurraren Lagunak, Ekologistak Martxan, Greenpeace, SEO/BirdLife eta WWF – Natura Ondarearen eta Biodibertsitatearen Plan Estrategikoaren azterketa zehatza egin dute, dokumentu horrek Biodibertsitatearen Munduko Esparruari heltzeko beharrezko baldintzak betetzen dituen ebaluatzeko.
Ingurumen-erakundeen arabera, dokumentuak herrialdean dagoen biodibertsitatearen egoeraren diagnostiko globala egiten du, azken hamarkadetan biodibertsitatearen galera handia izan dela aitortuz eta biodibertsitatearen galera bultzatzen duten mehatxu zuzen nagusiak eta zeharkako faktore batzuk identifikatuz. PEPNyBk partzialki baino ez du estaltzen Biodibertsitatearen Munduko Esparrua, esparru globalaren 23 jomugetako batzuei erantzuten dieten helburuekin, eta helburuak lehentasunezko 8 ekintza-arlotan zentratzen ditu, orain arte sakonean jorratu ez diren gai garrantzitsu batzuei heltzen saiatuz, hala nola biodibertsitateari buruzko ezagutzaren hobekuntzari eta biodibertsitatearen egoeraren etengabeko ebaluazioari, alderdi hori oso beharrezkoa baita erabakiak behar bezala hartzeko. Beste alderdi positibo bat da plan berriak nabarmen handitzen duela ekintza jakin batzuetarako aurrekontua, aurreko planekoarekiko (2011-2017). Planaz haratago, erakundeek Espainiako Gobernuak Biodibertsitatearen Mundu Esparruarekin duen konpromisoa ere onartzen dute, COP15 akordioaren helburuetan anbizio handia eskatu zuten herrialdeetako bat izanik.
Hala ere, GKEen ebaluazioaren eta azterketaren arabera, dokumentuak ez du anbizio nahikorik, eta konpondu beharreko gabezia batzuk ditu, bizi dugun larrialdi-egoerari aurre egiteko tresna eraginkorra izan dadin, bizi dugun biodibertsitate-krisi aurrekaririk gabekoaren ondorioz.
Erakundeek deitoratu dute dokumentua gizarte zibilaren benetako partaidetza-prozesurik gabe idatzi zela, eta biodibertsitatean ondorio argiak dituzten politikek eta jarduketek beste ministerio, sail eta administrazio batzuen inplikazio eta lankidetza sakonik gabe. Horregatik, MITECOk ez duenez eskumenik gai batzuetan, eta gobernantza-mekanismo egokirik eta/edo inplikatutako ministerioekin edo sailekin batera egingo diren plan sektorial espezifikorik ez dagoenez, arriskua dago plana berriro ere huts egiteko, politika sektorial horiek biodibertsitatearen alde eraldatzeko eta 2030era arte MMBren asmo handiko helburuak ez betetzeko.
Zehazki, erakunde ekologisten ustez, planaren helburuak betetzeko ekintzen inplementazioaren zati handi bat autonomia-erkidegoen ardura izateak erronka handi bat planteatzen du, orain arte gobernantza-egitura mugatuak eta inplementazio-mekanismo urriak zeudela kontuan hartuta, eta horrek zalantzan jartzen du planaren sinesgarritasuna, MMBren helburuak betetzeko tresna eraginkor gisa. Horregatik, erakundeek autonomia-erkidegoei eskatzen diete beren eskumenen esparruan eskualde-planak gara ditzatela, Plan Estrategiko Nazionala eta MMB betetzeko.
Gai horien eraginpean egon daitezkeen MMBren helburuetako batzuk 3. helburua (30×30) eta 12. helburua (berdeguneak eta urdinak/hiri-eremuak) dira, eremu babestuei eta konektibitate naturalari buruzkoak, eta hainbat mailatako koordinazioaren eta kontu-ematearen mende daude (gobernu nazionala eta eskualdeko eta tokiko gobernuak). Era berean, lurralde-plangintzari buruzko MMBren 1. helburuari dagokionez, PEPNYBk ez du islatzen hiri-plangintzak Espainiako biodibertsitatearen galeran duen garrantzia, eta ez du ia biodibertsitatearen aldeko baztertze-eremu lotesleak bermatuko dituen neurririk jasotzen.
Bestalde, egindako azterketak nabarmentzen du planak barne hartzen dituen helburu, xede eta ekintza batzuen idazketak hobetzeko tarte argia duela, ez baitira behar besteko xehetasunez formulatu. Era berean, dokumentuan ez dago planaren neurri bakoitzerako aurrekontuaren banakapen xehaturik, eta horrek ez du aukera ematen behar bezala baloratzeko hori nahikoa izango den ala ez eta aurrekontu-partidak ekintza beharrezkoenei edo premiazkoenei zuzenduta dauden ala ez. Planak ez ditu zehazten planaren jarraipena egiteko erabiliko diren adierazleak, eta ez du inolako konpromisorik planteatzen Biodibertsitatearen Munduko Esparruaren xedeak eta helburuak lortzeko espero diren aurrerapenak lortzen ez badira ekintzak abiarazteko prozesua azkartuko dela bermatzeko.
Azkenik, planaren ezarpenari dagokionez, erakundeek nabarmendu dute ezen, nekazaritza, akuikultura, basogintza eta arrantzara bideratutako azalerak modu iraunkorrean kudeatzea lortu nahi duen MMBren 10. helburuari heltzeko neurriei dagokienez, kontraesan argiak daudela planak ezartzen dituen helburuen eta azken urteotan gauzatzen ari diren politiken artean, batez ere helburu horiek lortzera bideratuta ez dauden nekazaritza-politiketan eta Espainiako baliabide hidrikoen kudeaketa-politiketan, eta MMBren 18. helburuari laguntzeko funtsezko neurri batzuk (biodibertsitaterako kaltegarriak diren pizgarriak eta subsidioak identifikatzea eta ezabatzea) nahiko atzerapenarekin jarriko direla abian. Horrek guztiak adierazten du Biodibertsitatearen Munduko Esparruaren hainbat helburu ez direla beteko plan honen esparruan.
Hurrengo PATari begira, erakundeek bilera bat eskatu diete bertan egongo diren Ministerioko ordezkariei, PEPNyB hobetzeko proposamenak helarazteko eta biodibertsitate-krisiari aurre egiteko anbizio-maila gorena defenda dezatela eskatzeko. Era berean, erakundeek uste dute Espainia izan dela proiektua aurkeztu duen lehen herrialdeetako bat, eta oso paper garrantzitsua izan behar du COP16n. Nazioarteko hitzordu berri hori aukera bat da plana berrikusiko dutela iragartzeko, falta diren alderdiak hobetzeko eta osatzeko.
