Ekologistak en Acción taldeak egindako ikerketa batek Durango eta Gasteizko gas-azpiegituretan metano-ihesak aurkitu ditu

  • Erakunde ekologistak anbizio handiagoa eskatzen du metano-ihesak murrizteko eta erregai fosilak ahalik eta lasterren uzteko.
  • Halaber, Irungo gasbidearen edukiera handitzeak ihesak izateko arrisku handiagoa ekar dezakeela ohartarazi du.

Itsaso Baltikoa burbuilatzen ari da Errusia eta Alemania lotzen dituzten Nord Stream I eta II gasbideetan atzemandako ihesen ondorioz. Bitartean, zenbait ikerketa itsas ekosistemei eta klimari eragindako kalte ekologikoa zenbatesten hasi dira. Gogoan izan behar da metanoak, oraindik erregai gisa erabiltzen dugun gasaren osagai nagusiak, CO2 baino 84 eta 86 aldiz handiagoa den beroketa globala areagotzeko ahalmena duela.

Hilabete batzuk lehenago, 2022ko uztailean, Ecologistas en Acción taldeak ere metano-ihesak harrapatzera atera zen. Gas irudiak bistaratzeko kamera optikoa (OGI) zuten aktibistek Euskal Herritik gasa garraiatzeko sistema zeharkatu zuten. Talde hori Errioxan, Gaztela eta Leonen, Kantabrian eta Asturiasen gas – eta petrolio-azpiegituretatik ere igaro zen.

Bisitatutako 21 azpiegituretatik 10etan metano-isuri esanguratsuak ikusi ziren, gas- eta petrolio-industriaren sekretuetako bat agerian utziz. Ihesak aurkitu dira mota guztietako azpiegituretan. Garraio-zentroetatik erregulazio- eta neurketa-geltokietara, gehienak Enagás enpresarenak, Burgosko petrolio-putzu abandonatuetan ere bai.

Ecologistas en Acción taldeko ikertzaileek gobernuek eta enpresek horri buruz duten erabateko zabarkeriaz ohartarazi dute. Gasteizko transmisio-zentroa, erakunde ekologista bisitatu zuena, bereziki kezkagarria da; izan ere, mota horretako lekuetan Europa osoan dokumentatutako emisio-gertakari handienetako batzuk biltzen ditu.

Isurketa jarraituak eta emari handikoak aurkitu ziren, gutxienez 15 ihesetatik zetozenak: balbulak, hodiak, neurgailuak. Gainera, argi eta garbi hautsita eta herdoilduta zeuden ekipoak aurkitu zituzten. Ikertzaileek kontrolatu gabeko beste ihes batzuk dokumentatu zituzten Gaztela eta Leongo, Asturiasko, Kantabriako eta Errioxako gas-garraiorako hiru gunetan. Batez ere balbuletatik eta hodietatik zetozen ihesak ziren.

Bestalde, putzu horiek zigilatzeko eta emisioak kontrolatzeko ahaleginak egin direnean, langileen ekipamendu desegokiari esker, ihes handiak jasan dituzte. Metanoak, krisi klimatikoa elikatzeaz gain, ozono lurtarra sortzen laguntzen du, eta inguruko populazioei eragin diezaieke. Ozono mota honek milaka heriotza goiztiar eragiten ditu arnas arazoengatik eta gaixotasun kardiobaskularrengatik urtero.

Ecologistas en Acción taldeak ohartarazi du gasaren sektorean metano bidezko kutsadura ez dagoela behar bezala araututa, eta gas naturalaren garraioan emisioak eteteko neurriak hartu behar direla. EBk eta estatu kideek neurriak hartu behar dituzte petrolioaren eta gasaren sektoreko isurketak murrizteko. Badira soluzio politiko erraz eta eraginkorrak industria horietan metano bidezko kutsadura azkar murriztu dezaketenak. Administrazioek har ditzaketen zenbait ekintza garrantzitsuk enpresei instalazio guztietan ihesak detektatzeko eta konpontzeko hileko programak egiteko eskatzea eta agintari arautzaileek urtero ikuskatzea eskatzen diete.

Horrek ez du esan nahi legeria bat behar ez denik, galarazita egon beharko luketen jarduerak jazarri eta zigortzeko, hala nola haizatze hotza. Azpiegitura askok, sistemaren presioa arintzeko, gasaren zati bat askatzen dute, erreta, CO2 moduan egin dezan, gaitz txikiagoa, alternatiba metanoa botatzea denean. Baina, batzuetan, enpresa operadoreek errekuntzarik gabe egiten dute haizatzea, gas kutsatzaile hori atmosferara askatuz. Hori egiaztatu da Durangoko transmisio-zentroan, Euskadin.

Euskadi, erregai fosilen horniduraren Europako kateko funtsezko eragilea bezala

Euskadi eta Espainiako Estatua Europako gainerako herrialdeetarako gas eta petrolio-hornitzaile gisa betetzen ari diren rol berrian, bereziki premiazkoa da legeria indartsu bat garatzea industria fosilaren metano-emisioak eteteko eta saihesteko. Apustu horren adibide da Irungo Euskodourren gas-konpresioko estazio berri bat ireki izana, gasbide bidez Europara erregaia bidaltzeko ahalmena %18 handitu baitu. Rol handiago horrek arrisku berriak ere badakartza: konpresio gaitasun handiagoa izateak ihes egiteko aukera gehiago ere badakartza.

Bestalde, Espainiako Estatuan, gas natural likidotua biltegiratzeko sei terminal daude, Europar Batasunaren eta Erresuma Batuaren egungo edukieraren % 35 baino zertxobait gehiago. Espainia ere Europako lehen postuan dago gas natural likidotua energia-sarean erabilitako gas bihurtzeko beharrezkoak diren birgasifikazio-instalazioetan, blokearen ahalmen globalaren % 27rekin.

Aurrera pausu bat edo apustu partzial bat?

Ecologistas en Acción taldeak gomendatutako neurri asko Europako legegintza-proposamen berrietako batean jaso dira. Abenduan, Europako Batzordeak energiaren sektoreko metano-ihesak kontrolatzeko neurrien proposamena jakinarazi zuen, Global Methane Pledge delakoaren esparruan. 100 herrialde baino gehiago biltzen dituen konpromiso politiko berria da, eta 2030erako metano-isuriak % 30 murriztea du helburu.

Azterlan horren emaitzak ikusita, erakunde ekologistak Eusko Jaurlaritzari, Europako Batzordeari eta Espainiako Gobernuari eskatu die jarrera sendoa har dezatela eta ahaleginak egin ditzatela neurri horiek ezartzeko eta garatzeko. Hala ere, gogorarazi dute horietan aurrera eginez gero, erronkaren erdiari bakarrik helduko litzaiokeela. Metano-isurien proportzio handi bat inportatzen da, EBn kontsumitzen den gas fosilaren % 90 Europar Batasunetik kanpoko herrialdeetatik baitator. EBk eta, bereziki, Espainiak, gas-inportatzaile gisa duten eginkizuna sendotzen dutenez, ingurumen-estandar altuagoak eskatu behar dizkiete hornitzaileei.

Ecologistas en Acción taldeak ohartarazi du, halaber, zero emisioak ez direla posible. Nord Streamen jazotakoa bezalako gertaerek adierazten dute gas-azpiegiturek ez dutela istripurik izan behar, nahita edo nahi gabe. Erakunde ekologistaren iritziz, metano-isuriak murrizteko modurik onena erregai fosilak ahalik eta lasterren uztea da, eta ez garraiatu eta erauzteko azpiegiturak garatzen jarraitzea.

  • Twitter
  • Facebook